Tehlikeli Madde Taşımacılığı; Malzeme Güvenlik Bilgi Formu (MSDS),sağlık ve güvenlik önlemleri ile birlikte belirli bir ürünün fiziksel ve kimyasal özellikleri hakkında önemli bilgiler içerir. Malzeme Güvenlik Bilgi Formu (MSDS),tehlikeli bir kimyasalın alıcısına sağlık ve güvenlik bilgileri sağlayan bir belgedir. İşverene, ürünü kullanmanın risklerini değerlendirebilmek ve uygun güvenlik önlemlerini ve prosedürlerini yerine getirebilmek için yeterli bilgi sağlamak üzere tasarlanmıştır. Sıvı içeren tehlikeli maddelerde MSDS (Material Safety Data Sheet) imalatçı veya gönderiden istenmektedir. Raporun son 2 yıl içinde güncellenmiş olması gerekmektedir.

1. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞI TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ


2. TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ
   Tehlikeli maddeler risklerine ve tehlike özelliklerine göre farklı şekilde paketlenmektedirler. Paketleme, kullanılacak ambalaj malzemesi ve ambalaj üzerine konulacak işaret ve yazılar ile bütünlük oluşturmaktadır.


3. TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ
   Paketlemede yapılacak en küçük hata veya yanlışlık operasyonun başarısını doğrudan etkilemektedir. Paketleme ve ambalajlar tehlikeli maddelerin taşıma ve depolama sırasında tehlikelerini ve risklerini en düşük seviyeye indirebilmek için tehlikeli maddelerin taşınması ile alakalı ulusal ve uluslararası yasal düzenlemeler çerçevesinde belirlenen hükümlere bağlı kalınarak yapılmalıdır.


4. TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ TAŞINAN TEHLİKELİ MADDENİN PAKET TÜRÜNÜ AÇIKLAYAN NUMARALAR
   1 SİLİNDİR
   2 AHŞAP FIÇI
   3 GALON
   4 SANDIK
   5 TORBA
   6 BİRDEN ÇOK BİLEŞENİ OLAN PAKET
   0 HAFİF ALAŞIMLI METAL PAKETLER


5. TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ TAŞINAN TEHLİKELİ MADDENİN PAKETİNİN MADDESİNİ BELİRTEN HARFLER
   A ÇELİK (HER TÜR)
   B ALÜMİNYUM
   C AHŞAP
   D KONTRPLAK
   F İŞLENMİŞ AĞAÇ
   G FİBER
   H PLASTİK MATERYALLER
   L TEKSTİL
   M KAĞIT, ÇOK KATLI MUKAVVA
   N METAL (ÇELİK VE ALÜMİYUM DIŞINDA)
   P CAM, PORSELEN VEYA TAŞ KAPLAR


6. TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ TEHLİKELİ MADDENİN TANIMLANMASI
   UN 1648 ASETONITRILE 6.1 I
   UN NUMARASI
   MADDENİN İSMİ
   MADDENİN SINIFI
   PAKETLEME GRUBU


7. TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ TEHLİKELİ MADDENİN TANIMLANMASI
   Paketin Türü
   Brüt Ağırlık
   Katı Madde
   Üretim Tarihi
   İzin Veren Kuruluş ve Numarası
   Paketin Numarası
   Üretildiği Ülke


8. TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ TEHLİKELİ MADDENİN TANIMLANMASI
   4C1/X30/S/91 US/BS809 u n
   Un : Tehlikeli sınıfına giren her madde bir UN numarası ile açıklanır
   4 : Paketin türü
   C1 : Paketin maddesi
   X : Paketleme grubu
   30 : Kg olarak maksimum brüt ağırlık
   S : Maddenin türü
   91 : Üretim yılı
   US : Üretilen ülke
   BS : Üretimine izin veren kuruluş
   809 : Üretimine İzin Veren Kuruluşun numarası


9. TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ TEHLİKELİ MADDENİN TANIMLANMASI


10. TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ TEHLİKELİ MADDENİN TANIMLANMASI


11. TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ TEHLİKELİ MADDENİN TANIMLANMASI


12. TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ TEHLİKELİ MADDENİN TANIMLANMASI


13. TEHLİKELİ MADDELERİN PAKETLENMESİ TEHLİKELİ MADDENİN TANIMLANMASI


14. BÖLÜM 4 TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR
    KARAYOLU TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR
    DENİZYOLU TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR
    DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR


15. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • AÇIK ARAÇLAR
    – En az bir tarafı açık olan araçlardır.
    – Maddelerin taşınabilmesi için koruma kaplarının olması veya iklimsel koşullardan etkilenmemesi gerekmektedir.


16. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • TENTELİ ARAÇLAR
    – Paketlenmiş tehlikeli maddeler taşınır.
    – Aracın yük taşınan bölümüne su ve yağmur sızıntısının olmaması gerekir
    – Aracın içinin fiziksel etkenlerden etkilenmemesi gerekir.


17. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • ISI KONTROLLÜ ARAÇLAR
    – Bu araçların kullanılmasının nedeni bazı tehlikeli maddelerin taşınırken ısınmaları sonucu ısı ortaya çıkarmaları veya kendi kendilerine yanabilmeleridir.
    – Bazı ürünlerin parlama derecelerinin düşük olması da bu araçların kullanılma nedenleri arasındadır.


18. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • TANKERLER
    – Tek bölümlü olabilecekleri gibi dokuz bölümlü de olabilirler.
    – Alüminyum veya paslanmaz çelikten imal edilebilirler. Kalınlıkları 3 ila 4,5 milimetre küp arasında değişir.


19. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • TANKERLER
    – Tankerler taşıyacakları yükün özelliklerine göre farklı tip ve özelliklerde üretilmektedirler.
    – Tankerler şekilleri itibari ile de farklı tip ve gruplarda da sınıflandırılmaktadır.


20. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • KULLANIM AÇISINDAN TANKERLER
    – Sabit tankerler
    – Ayrılabilir tankerler
    – Basınçlı tankerler
    – Emmeli basınçlı tankerler
    – Basınçsız tankerler
    – Tek bölümlü tankerler
    – Çok bölümlü tankerler


21. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • SABİT TANKERLER
    – En az 1000 litre kapasiteye sahip ve taşıma kabı araca sabit olan tankerlerdir.
    – Dolum ve boşaltım aracın kendi teçhizatları ile yapılır.


22. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • AYRILABİLİR TANKERLER
    – Taşıma kabı araçtan ayrılabilen ve araçtan müstakil bir biçimde taşıma kabına yükleme ve boşaltma yapılabilen tankerlerdir.
    – Taşıma kapları çekiciden ayrılarak sabit tank olarak da kullanılabilmektedir.


23. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • BASINÇLI TANKERLER
    – İçinde oluşabilecek yüksek basınca dayanıklı olarak üretilen tankerlerdir.
    – Genel olarak LPG ve LNG gibi maddeler taşınır. – Dış darbe ve etkilere dayanıklı olarak üretilmektedirler.


24. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • EMMELİ BASINÇLI TANKERLER
    – Taşıma kabı içerisinde yüksek basınç yaratacak tertibatlar bulunur.
    – Bu tertibatlar sayesinde taşıma kabı içerisinde yüksek basınç oluşturularak maddenin araç içerisine dolumu gerçekleştirilir.
    – Boşaltım durumunda ise tam tersi yapılarak boşaltım gerçekleştirilir.


25. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • BASINÇSIZ TANKERLER
    – Basınçlı tankerlere oranla daha zayıf ve hassas tankerlerdir.
    – Bu araçlarda yüksek riske sahip olan maddeler taşınmaz.
    – Kaza sırasında ürünün akmasını engellemek için darbe ile birlikte kapanan vanalar kullanılmaktadır.


26. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • TEK BÖLÜMLÜ TANKERLER
    – Tek bir ürünün taşınması amacıyla dizayn edilmiş tankerlerdir.
    – Başka bir ürünle taşınması tehlike arz eden ürünler bu tankerlerle taşınmaktadır.
    – Bu araçlara yükleme yapılırken hava sıcaklığı ve ürünün yoğuşma derecesi dikkate alınarak yükleme yapılmalıdır.


27. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • ÇOK BÖLMELİ TANKERLER
    – 2 ile 9 bölme arasında değişen tankerlerdir.
    – Birden fazla farklı türde madde taşınacaksa tercih edilirler. – Her bir bölüm için ayrı dolum ve boşaltım tertibatı bulunur.


28. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • ÇOK BÖLMELİ TANKERLER
    – İç bölüm duvarlarının basınca dayanıklı olması ve izolasyonlu olması gerekir.
    – Bavul tanker de çok bölmeli bir tanker çeşididir. Tünel ve alt geçitler dikkate alınarak hazırlanmaktadırlar.


29. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • ŞEKİL AÇISINDAN TANKERLER
    – Elips tankerler
    – Silindir tankerler
    • BASINCA DAYANIKLILIK AÇISINDAN TANKERLER
    – 4,10,15 veya 20 Bar basınca dayalı tankerler


30. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • TANK KONTEYNERLER
    – Taşıma sırasında yükün sabit şekilde durmasını sağlayan özelliğe sahiptirler.
    – En fazla 450 litre taşıma kapasitesine sahiptirler.
    – Yanıcı sıvı maddeler, gazlar ve diğer sıvı maddeler taşınmaktadır.


31. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    • GAZ KONTEYNERLERİ
    – MEGC olarak adlandırılan gaz konteynerleri Sınıf 2 içerisinde yer alan gazların taşınmasında kullanılmaktadır.
    – Birden fazla bölüme sahip oldukları için farklı tipte gazların taşınmasına da elverişlidirler. – Isının artma riskine karşı izolasyonlu olmalıdırlar.


32. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
    ????
    SEFER ÖNCESİNDE SÜRÜCÜ TARAFINDAN HANGİ KONTROLLERİN YAPILMASI GEREKMEKTEDİR
    ????


33. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR DENİZYOLU TAŞIMACILIĞI
    • KURU YÜK GEMİLERİ
    – Paketlenmemiş dökme tehlikeli maddelerin taşındıkları gemilerdir.
    – Yüklenecek tehlikeli maddelerin birbirleriyle etkileşime girmeyecek maddeler olması gerektir.
    – Eğer birbirleri ile etkileşime girecek maddeler ise seperatör ile ayrıştırılmalıdırlar.


34. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR DENİZYOLU TAŞIMACILIĞI
    • KONTEYNER GEMİLERİ
    – Paketlenmiş halde taşınan tehlikeli maddeler için kullanılan gemilerdir.


35. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR DENİZYOLU TAŞIMACILIĞI
    • TANKERLER
    – Petrol Tankerleri
    – Kimyasal Tankerler
    – LPG Tankerleri


36. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI
    – Demiryolu taşımacılığında;
    • Kuru yükler ve paketli yükler; G Tipi vb. çeşitli tür ve özelliklerdeki vagonlarla,
    • Sıvı ve dökme tehlikeli maddeler; Z Tipi,
    • Petrol ve petrol ürünleri, kimyasallar vb. tehlikeli maddeler; Silo Vagonlarda taşınmaktadır.


37. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI
    – Demiryolu taşımacılığında;
    • Kullanılacak tehlikeli madde vagonları çoğunlukla karbon alaşımlı malzeme veya paslanmaz çelikten imal edilirler.
    • Kimyasal maddelerin taşındığı tank vagonlar izolasyonlu ve ısı kontrollü olarak üretilmektedirler.
    


38. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR VAKA ÇALIŞMASI
    • D Uluslararası Taşımacılık İzmir’den Fransa’ya taşınmak üzere 5 ton Karpit teslim almıştır. Ürün açık araca yüklenmiş, taşıma sırasında yağmur yağmış ve bir süre sonra araç ile ürün yanmaya başlamıştır.
    • SORU:
    – Örnek olayda operasyonun doğru yapılıp yapılmadığını, bu operasyon sonucunda ne tür problemlerin yaşanabileceğini tartışınız.


39. BÖLÜM 5 TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR •SÜRÜCÜNÜN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    •GÖNDERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    •PAKETLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    •YÜKLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    •DOLDURANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    •TAŞIMACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    •ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ


40. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR SÜRÜCÜNÜN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    Araç sürücüsü araç içerisinde bulunması gereken donanımların kontrollerinden sorumludur.
    Herhangi bir eksiklik durumunda şirketinin yetkilisine durumu bildirmelidir.
    Sürücü yangın söndürücünün kullanımı konusunda bilgi sahibi olmalıdır.
    Taşıma esnasında hangi sebeple olursa olsun paketleri açmamalıdır.
    Sürücü çakmak, metal gibi kıvılcım çıkarabilen bir materyal ile araca binmemelidir.


41. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR SÜRÜCÜNÜN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    Meskun mahallerde zorunluluk olmadığı sürece park etmemelidir.
    Kaza veya arıza gibi zorunlu hallerde sürücü aracını terk etmemeli; terk etmek zorunda kalırsa aracın başında bir şirket yetkilisini bırakmalıdır.
    Aracın temiz olup olmadığını kontrol etmeli temiz olmaması durumunda araca yükleme yaptırmamalıdır.


42. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR SÜRÜCÜNÜN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    Yükleme/Boşaltma sırasında motor kapatılmalıdır.
    Yükleme alanının yüklemeden önce temizlenmiş olması gerekir.
    Birlikte yükleme/ Ayrı yükleme kuralları uygulanmalıdır.
    Taşımanın herhangi bir aşamasında paketlerin açılması yasaktır.
    Hasarlı olan hiçbir paket yüklenmemelidir.
    Tehlikeli maddenin paketin dışında olması durumunda yüklemesi yapılmamalıdır.
    Boş paketlerin işaretli ve etiketli olmasına dikkat edilmelidir.
    Yükleme alanına açık ateşle girilmemelidir.
    Yükleme/Boşaltma yerinde sigara içilmesi yasaktır.
    Yük güvenliğini sağlamak, yükleme tonajlarına uymak zorundadır.
    Maksimum yükleme kapasitesi aşılmamalıdır.


43. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR GÖNDERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    Gönderen, taşınmak üzere sevk edilen malı ADR Hükümleri’ne uygun bir biçimde teslim etmelidir.
    Ayrıca bu taşıma için bakanlıktan uygun yetki belgesinin alınmış olması gerekir.
    Gönderen taşımacıya hazırlanmış yazılı talimatı ve taşıma için gerekli olan tüm belgeleri vermek zorundadır.
    Gönderici taşıma şekli ve taşıma kısıtlarına uygun hareket etmeli ve yükün yapısına uygun şekilde araç kullanımının yapılmasını sağlamalıdır.


44. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR PAKETLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    Paketleyen ADR mevzuatına uygun olarak paketleme yapmalı, paketler üzerindeki işaretleme ve etiketlemeye gerekli özeni göstermelidir.
    Paketleme ve birlikte paketleme ile ilgili kurallara uygun olmalıdır.


45. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR YÜKLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    Yükleyen; paketlenmiş tehlikeli maddeleri ya da temizlenmemiş boş paketleri taşımacıya verirken paketlerin zarar görüp görmediğini kontrol etmekle;
    Tehlikeli maddelerin yüklenmesi ve elleçlenmesi ile ilgili mevzuata ve uygun kurallara uymakla,
    Tehlikeli maddeleri ancak ADR Hükümleri’ne uygun şartların sağlanmış olması halinde taşıta yüklemekle,
    Hasarlı veya sızdırma riski taşıyan ya da boş temizlenmemiş tehlikeli madde paketini hasar giderilene kadar yüklememekle yükümlüdür.


46. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR YÜKLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    Ayrıca paketler ve ekipman üzerinde bulunması gereken tehlike işaretleri ve etiketlerin bulunmasını ve bulundurulmasını sağlamak,
    Tehlikeli maddeleri konteynere yükledikten sonra konteynerin gerekli tehlike işaretleri ile işaretlenmesini ve etiketlendirilmesini temin etmek,
    Paketleri yüklerken, araç içinde var olan diğer yükleri de göz önünde bulundurarak birlikte yükleme yasaklarına uyulmasını sağlamak,
    Sürücüyü taşınan tehlikeli madde ile ilgili bilgilendirmek ile yükümlüdür.


47. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR YÜKLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    Paketli yüklerin taşınmasında; ambalajlar hasar görmüş veya sızdırma riski söz konusu ise yükleyen hiçbir şekilde araca yüklememelidir.
    Aynı zamanda yükleyici yükleme yapılacak aracın çevresinde sigara içilmemesinden, ateşle yaklaşılmamasından ve elektriklenmeye olanak verecek materyallerin yükleme sahasına girmemesinden sorumludur.


48. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR DOLDURANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    Dolum öncesinde, tankların ve gerekli ekipmanların teknik olarak eksiksiz ve taşımaya uygun olmasını sağlamak,
    Tehlikeli madde taşımasında kullanılan taşıtların tankların ve ekipmanın test, muayene ve kontrol sürelerinin dolup dolmadığını kontrol etmek ve dolumu yapılacak tehlikeli maddelere uygun olan ve bu hususta uygunluk belgesi bulunan tanklara dolum yapmaktan,
    Dolum esnasında birlikte yükleme kurallarına uygun hareket etmenin yanı sıra doldurulan madde için izin verilen azami doldurma oranını ve hacim oranını geçmemesi,
    Dolumu yaptıktan sonra tankın kapak bölümlerinin sızdırmazlığı ile doldurulan tehlikeli maddelerin tankın dış yüzeyine bulaşmadığının kontrol edilmesinden dolduran sorumlu olmaktadır.
    


49. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR TAŞIMACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    Gönderenin taşınması için taşımacıya vermiş olduğu tehlikeli maddenin uluslararası ve iç mevzuata uygun olup olmadığı taşımacı tarafından kontrol edilmelidir.
    Güzergah tespit belgesi, CMR Belgesi, Talimatname vs. gerekli dokümanların taşıma başlamadan önce temin etmek taşımacının yükümlülüğü altındadır.
    Taşıma yapılacak aracın taşımaya uygun olup olmadığı taşımacı tarafından kontrol edilmelidir.
    Araçların izin ve muayenelerinin var olduğu taşımacı tarafından tespit edilmelidir.
    Araçların yükleme kapasitelerine uygun şekilde yüklenmesi vb. şeyler taşımacının yükümlülükleri arasındadır.
    


50. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR TAŞIMACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    Taşımacı, taşıma sırasında kaza vb. olumsuz bir durum olduğunda vakit kaybetmeden durumu yetkililere bildirmek zorundadır. Aynı zamanda böyle durumların meydana gelmelerinden itibaren en geç otuz gün içerisinde ulaştırma bakanlığına bildirmekle yükümlüdür.
    Sürücülerin fiziksel ve ruhsal açıdan sağlıklı olduklarının takibi de taşımacıya ait yükümlülükler içerisindedir. Bu durumlardan dolayı ortaya çıkacak olumsuzluklar taşımacının sorumluluk alanına girmektedir.
    


51. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
    Alıcı herhangi bir haklı sebep olmaksızın yükün teslim alınmasından kaçınamamaktadır.
    Tehlikeli madde boşaltma yerine geldikten sonra; alıcı uygun bir boşaltma yeri gösterebilmelidir.
    Boşaltma yerinin güvenliğinin ve emniyetinin sağlanmasından alıcı sorumludur.
    Aynı zamanda boşaltma yeri meskun mahaller içinde kalıyorsa, yetkililer gözetiminde boşaltmanın sağlanmasını da alıcı sağlamaldır.


52. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR VAKA ÇALIŞMASI
    D Uluslararası Taşımacılık İzmir’den Fransa’ya taşınmak üzere 15 ton akaryakıt teslim almıştır. Akaryakıt araca yüklendikten sonra herhangi bir kontrol gerçekleşmemiş, taşıma sırasında araç birden bire yanmaya başlamıştır. Daha sonra yapılan kontrollerde dolum sırasında taşma olduğu ve akaryakıt bulaşığının temizlenmediği belirlenmiştir.
    SORU:
    Örnek olayda yapılması gerekenleri değerlendirerek yükümlülüğün taşımaya taraf olanlardan hangisinde olduğunu tartışınız.
    


53. BÖLÜM 5 TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI
    •TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ
    •TEHLİKELİ MADDELERİN İSTİFLENMESİ
    •TAŞIMADA DİKKAT EDİLECEK KURALLAR


54. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI
    Tehlikeli maddelerin taşınmasında hangi taşıma türü kullanılırsa kullanılsın yükleme ve boşaltmada en yüksek düzeyde hassasiyetin gösterilmesi gerekmektedir.
    Taşımalarda kazalar dışında taşınan yükün zarar görmesi yükleme ve ,istiflemede yapılan hatalardan kaynaklanmaktadır.
    Taşıma sırasında titreşim gibi durumlar yüklerin birbirleri ile temas etmesine, birbirlerine çarpmalarına ve zarar görmelerine neden olmaktadır.


55. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI
    Üst üste yüklemede ağır yükler üst kısma yüklenmiş ise alt kısma yapacağı baskı ve ortaya çıkaracağı kuvvet daha şiddetli olmaktadır.
    Bu nedenle taşımacılıkta genel prensip hafif ve küçük hacimli yüklerin üst bölüme, ağır ve yüksek hacimli yüklerin ise alt bölüme konulmasını gerektirmektedir.
    Tehlikeli maddeler taşınırken, virajlarda taşınan toplam yükün yaklaşık olarak yüzde yetmişi oranında bir kuvvet aracın döndüğü yöndeki taşıma kabının duvarına etki etmektedir.


56. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI
    Aynı şekilde ani hızlanma ve yavaşlamada toplam yükün yüzde ellisi oranında bir kuvvet aracın ön veya arka kısmına basınç uygulamaktadır.
    Bu iki kuvvet de yükün zarar görmesinin yanı sıra aracın da zarar görmesine neden olmaktadır.
    


57. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI
    Taşınan yükün ağırlığı ne kadar fazla ise aracın ve yükün zarar görme ihtimali ve zararın boyutu artmaktadır.
    Bu nedenle taşınan yükün araç içerisinde sabitlenmesi ve herhangi bir yöne hareket etmesinin engellenmesi gerekmektedir.
    Yükün hareket etmemesi için çeşitli sabitleme araçları kullanılmaktadır.


58. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI
    Taşınan yükler paletli ya da koliler şeklinde ise genel olarak sabitleme paletleri ile hava yastıkları kullanılmaktadır.
    Hava yastıkları paletler arasına konulduktan sonra içleri hava ile doldurulmaktadır.
    


59. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI
    Taşınan yükler tek parça halinde ise sabitleme paletleri ya da hava yastıklarının yerine sabitleme takozları ile sabitleme kayışları kullanılabilir.
    Bu sabitleme araçları ile yükler zemine sabitlenmekte ve kaymaları engellenmektedir.


60. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI
    Taşıma sırasında yükün bir başka yük üzerine kayma riski bulunuyorsa yükler arasında seperatörler kullanılarak yükün diğer yük üzerine kayması engellenebilmektedir.
    Genel olarak boyut farkının bulunduğu ya da miktar yönünden farklı yükler söz konusu olduğunda söz konusu ayraçlar kullanılabilmektedir.


61. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI
    Yükün kayması veya devrilmesine ilişkin durumların bulunmasında farklı teçhizatlar kullanılarak olası riskler ortadan kaldırılmaya çalışılır.
    Bu tertibatlar arasında gerdirme kayışları bulunmaktadır.
    Gerdirme kayışları taşınacak yükün araca ya da diğer yüklere sabitlenmesini sağlamaktadır.


62. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI
    Yükün zemine sabitlenmesi için; zemin sabitleme kayışları kullanılır.
    Özellikle araç ya da konteynır içerisine konulacak yük tek parçadan oluşuyor ve taşıma kabının hacminden çok daha az bir hacme sahipse bu tür sabitleme aparatları kullanılabilmektedir.
    Yükün zemine sabitlenmesi çapraz bağlamalarla yapılabileceği gibi düz bağlamalarla da gerçekleştirilebilir. Bu yöntemle, yükün boy uzunluğuna göre, iki veya daha fazla düz sabitleme kayışları ile yük zemine sabitlenebilir.


63. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI
    Tüpler içerisinde gazların taşınması durumunda dikkat edilecek en önemli noktalardan birisi de tüplerin açma kapama vanalarının bulunduğu kafa kısımlarının aracın hareket yönüne doğru yüklenmemesidir.
    Aracın hareketi sırasında yüklerin hareket yönüne doğru kayılma eğilimi göstermesi durumunda tüpler zarar görebilmektedir.
    Bu nedenlerle araca yükleme yapılırken tüpler aracın hareket yönünün tersine veya aracın yan duvarlarına bakacak şekilde yüklenmelidir.
    Ayrıca tüpler kafa kısımları yukarı bakacak şekilde dik olarak da yüklenebilirler.


64. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI
    Taşınacak yükler arasında hassas ve kırılabilir yükler varsa bu yükler diğer yüklerle temas etmeyecek şekilde yüklenmelidir.
    Hassas ve kırılabilir yükler sabitlemenin dışında diğer yüklerin etkilerine karşı koruyucu barlarla çevrelenmelidir.


65. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE BOŞALTILMASI VAKA ÇALIŞMASI
    D Uluslararası Taşımacılık İzmir’den Fransa’ya taşınmak üzere 5 ton tiner teslim almıştır. Ürün iki kat olarak üst üste yüklenmiş boşaltma yerine geldiğinde, aracın kapakları açılmış ve varillerin bir kısmının kapılardan aşağıya yuvarlandığı görülmüştür.